Doktorunuz Size İnanmadığında: Tıbbi Gaslighting ile Baş Etmek

Doktora gittiğimizde dinlenmeyi, anlaşılmayı ve saygılı davranılmasını bekleriz. Ancak birçok hasta için durum her zaman böyle değildir. Doktorlar deneyimlerimizi ve semptomlarımızı göz ardı ettiğinde veya geçersiz kıldığında, bu bizi hayal kırıklığına uğramış, kafası karışmış ve hatta gazlanmış hissettirebilir. Bu olgu, tıbbi tedavi olarak bilinir gaslightingözellikle de kronik ya da tam olarak anlaşılamamış rahatsızlıklarla karşı karşıya kaldığımızda, sağlığımız ve refahımız açısından ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu yazıda, tıbbi gaslighting konusunu daha ayrıntılı olarak inceleyecek ve bununla başa çıkmak ve sağlık hizmetlerinde kendinizi savunmak için bazı stratejiler sunacağız.

Tıbbi Gaslighting nedir?

Tıbbi gaslighting'de, bir tıp uzmanı hastanın semptomlarını, endişelerini veya deneyimlerini geçersiz kılar. Bu durum, özellikle bir kadın veya marjinalleştirilmiş bir grubun üyesi olan bir hasta, semptomları bildirdiğinde veya bir durum için teşhis istediğinde, ancak doktorları veya sağlık hizmeti sağlayıcıları onları ciddiye almadığında veya yanlış teşhis koyduğunda ortaya çıkabilir.

Tıp uzmanları, bir hastanın endişelerini "sadece anksiyete" olarak görmezden gelerek, semptomlarının "tamamen kafasında" olduğunu söyleyerek veya semptomlarını abarttıklarını veya uydurduklarını öne sürerek tıbbi gaslighting yapabilir. Hastalar, tıbbi gaslighting nedeniyle gecikmiş veya yanlış teşhisler, uygun tedaviye erişim eksikliği ve devam eden fiziksel veya duygusal sıkıntı yaşayabilir. Dahası, sağlık sistemine olan güveni aşındırabilir ve hastaları gelecekte bakım istemekten caydırabilir.

Tüm tıp uzmanlarının gaslighting yapmadığını ve birçok sağlık hizmeti sağlayıcısının hastalarının endişelerini ciddiye aldığını ve uygun teşhis ve tedavi planları bulmak için çalıştığını belirtmek çok önemlidir. Bununla birlikte, tıbbi gaslighting, hastaların sağlığı ve refahı üzerinde önemli etkileri olan gerçek bir olgudur.

Tıbbi gaslighting üzerine araştırma

Son yıllarda, araştırmacılar tıbbi gaslighting olgusunu giderek daha fazla araştırmaktadır. Bazı çalışmalar tıbbi ortamlarda gaslighting'in yaygınlığına odaklanırken, diğerleri gaslighting'in hastalar üzerindeki etkisini ve bununla başa çıkma stratejilerini araştırmıştır.

2018 yılında Journal of Women's Health, sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından sıklıkla göz ardı edilen veya yanlış teşhis edilen bir durum olan endometriozis yaşayan 335 kadınla anket yapan bir çalışma yayınladı. Çalışma, ankete katılan kadınların 62%'sinin, semptomlarının göz ardı edilmesi veya durumlarının ciddi olmadığının söylenmesi de dahil olmak üzere tıbbi gaslighting yaşadıklarını bildirdiğini ortaya koymuştur. Bu kadınlar ayrıca sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından hayal kırıklığına uğratılmış, endişeli ve desteksiz hissettiklerini bildirmişlerdir.

Çalışmanın yazarları, sağlık hizmeti sağlayıcılarının endometriozisi sıklıkla yanlış anladığını veya yanlış teşhis ettiğini ve bu rahatsızlığa sahip hastaların uygun bakımı alma konusunda birden fazla engelle karşılaşabileceğini belirtmiştir. Tıbbi gaslighting, hastaların kendilerini savunmalarını ve semptomlarını sağlık hizmeti sağlayıcılarına etkili bir şekilde iletmelerini zorlaştırarak bu zorlukları daha da kötüleştirebilir.

2021'de Journal of General Internal Medicine'de yayınlanan bir başka çalışmada, 1.200 beyaz olmayan kadın sağlık hizmeti sağlayıcılarıyla yaşadıkları deneyimler hakkında araştırılmıştır. Çalışma, beyaz olmayan kadınların, semptomlarının göz ardı edilmesi veya endişelerinin önemli olmadığının söylenmesi de dahil olmak üzere tıbbi gaslighting yaşadıklarını bildirme olasılıklarının daha yüksek olduğunu ortaya koydu.

Çalışmanın yazarları, tıbbi gaslighting'in, halihazırda kaliteli sağlık hizmetlerine erişimde sistemik engellerle karşılaşabilen beyaz olmayan kadınlar üzerinde özellikle olumsuz bir etkiye sahip olabileceğini belirtmiştir. Gaslighting, sağlık sistemine olan güveni aşındırabilir ve beyaz olmayan kadınları gelecekte bakım aramaktan caydırarak mevcut sağlık eşitsizliklerini daha da kötüleştirebilir.

Çalışmanın yazarları, tıbbi gaslighting konusunda daha fazla farkındalık ve eğitimin yanı sıra sağlık hizmetlerindeki sistemik önyargıları ele almak ve hastalar ile hizmet sağlayıcılar arasındaki iletişimi iyileştirmek için daha fazla çaba gösterilmesi gerektiğini vurgulamışlardır.

Tıbbi gaslighting'in sonuçları

Hastalar, özellikle de kronik veya tam olarak anlaşılamamış rahatsızlıkları olanlar, tıbbi gaslighting sonucunda önemli sonuçlar yaşayabilirler. Daha önce bahsedilen çalışmalarda ankete katılan kadınlar, tıbbi gaslighting'in aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli potansiyel sonuçlarını bildirmiştir:

1. Gecikmiş teşhis ve tedavi: Hastaların semptomlarını görmezden gelen veya önemsemeyen sağlık hizmeti sağlayıcılarının teşhis koyma veya uygun tedaviyi önerme olasılığı daha düşük olabilir, bu da gerekli bakımın alınmasında gecikmelere ve hastanın durumunun zaman içinde daha da kötüleşmesine neden olabilir.
2. Fiziksel ve duygusal sıkıntı: Sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından gazlanan hastalar hayal kırıklığı, endişe ve destek eksikliği yaşayabilir, bu da özellikle hasta kronik bir durumla uğraşıyorsa, sürekli fiziksel ve duygusal sıkıntıya yol açabilir.
3. Sağlık sisteminden ayrılma: Tıbbi gaslighting yaşayan hastalar sağlık sistemine olan güvenlerini kaybedebilir ve gelecekte bakım arama olasılıkları azalabilir, bu da teşhis ve tedavide daha fazla gecikmeye ve önleyici bakım için kaçırılan fırsatlara neden olabilir.
4. Sağlıkta eşitsizlikler: Beyaz olmayan kadınlar üzerinde yapılan çalışmanın da ortaya koyduğu gibi, tıbbi gaslighting mevcut sağlık eşitsizliklerini daha da kötüleştirebilir. Marjinal grupların uygun bakım almasını zorlaştırabilir, sağlık hizmetlerinde sistemik önyargıları sürdürür ve sağlık eşitsizliklerine katkıda bulunur.

Tıbbi gaslighting ile başa çıkma

Tıbbi gaslighting ile başa çıkmak zor olabilir, ancak hastaların sorunu ele almak ve kendilerini savunmak için kullanabilecekleri stratejiler vardır. İşte bazı ipuçları:

1. Kendinizi eğitin: Durumunuz ve mevcut tedaviler hakkında olabildiğince çok şey öğrenin. Bu, sağlık hizmeti sağlayıcılarıyla iletişim kurarken kendinizi daha bilgili ve güvende hissetmenize yardımcı olabilir.
2. Semptom günlüğü tutun: Belirtilerinizi ve ne zaman ortaya çıktıklarını not edin. Bu, sağlık hizmeti sağlayıcılarına daha ayrıntılı bilgi vermenize yardımcı olabilir ve ayrıca zaman içinde durumunuzdaki değişiklikleri izlemenize yardımcı olabilir.
3. Destekleyici bir sağlık hizmeti sağlayıcısı bulun: Endişelerinizi ciddiye alan ve çözüm bulmak için sizinle birlikte çalışmaya istekli bir sağlık hizmeti sağlayıcısı arayın. Bu, gerekirse ikinci bir görüş almayı veya sağlayıcı değiştirmeyi içerebilir.
4. Yüksek sesle konuş: Endişelerinizin ciddiye alınmadığını düşünüyorsanız, sesinizi yükseltmekten ve kendinizi savunmaktan çekinmeyin. Daha fazla bilgi isteyebilir, ek test veya tedavi seçenekleri talep edebilir veya aldığınız bakımla ilgili duygularınızı ifade edebilirsiniz.
5. Destek isteyin: Tıbbi gaslighting duygusal olarak üzücü olabilir, bu nedenle arkadaşlarınızdan, ailenizden veya bir ruh sağlığı uzmanından destek almak önemlidir. Çevrimiçi destek grupları veya hasta savunuculuğu kuruluşları da değerli kaynaklar ve bilgiler sağlayabilir.
6. Şikayette bulunun: Bir sağlık hizmeti sağlayıcısı tarafından kötü muameleye maruz kaldığınızı düşünüyorsanız, lisans kuruluna veya bakım aldığınız sağlık kuruluşuna şikayette bulunabilirsiniz. Bu, sağlayıcının eylemlerinden sorumlu tutulmasını sağlamaya yardımcı olabilir ve gelecekte benzer olayların meydana gelmesini önlemeye yardımcı olabilir.

Genel olarak, hastaların içgüdülerine güvenmeleri ve tıbbi gaslighting ile uğraşırken kendilerini savunmaları önemlidir. Proaktif davranarak ve destek arayarak, hastalar uygun bakım alma ve daha iyi sağlık sonuçları elde etme şanslarını artırabilirler.