Pilne realia globalnego ocieplenia

Według 50 czołowych naukowców, globalne ocieplenie spowodowane działalnością człowieka nadal rośnie w "bezprecedensowym tempie" od czasu opublikowania najnowszej oceny systemu klimatycznego dwa lata temu.

Globalne ocieplenie i porozumienie paryskie

Cel ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia Celsjusza powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej został określony w porozumieniu paryskim, globalnym wysiłku na rzecz walki ze zmianami klimatu. Osiągnięcie tego celu wymaga znacznej redukcji emisji gazów cieplarnianych i powszechnego stosowania odnawialnych źródeł energii.

Chociaż w ostatnich latach poczyniono postępy, Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) ostrzegł, że świat nie jest obecnie na dobrej drodze do utrzymania się poniżej celu 1,5 stopnia. W swoim specjalnym raporcie z 2018 r. IPCC podkreślił potrzebę szybkich i bezprecedensowych zmian we wszystkich aspektach społeczeństwa w celu ograniczenia globalnego ocieplenia.

Globalne ocieplenie w ostatniej dekadzie

W ostatniej dekadzie, w latach 2013-2022, ocieplenie spowodowane działalnością człowieka przekroczyło poziom sprzed epoki przemysłowej średnio o 1,14 °C. Było to w dużej mierze spowodowane spalaniem paliw kopalnych. W latach 2010-2019 ocieplenie spowodowane działalnością człowieka wyniosło 1,07°C. Ocieplenie spowodowane działalnością człowieka postępuje obecnie w tempie ponad 0,2°C co dziesięć lat (zatem w 2032 r. spowodujemy ocieplenie średnio o 1,34°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej!). 

Analiza wykazała również, że emisje gazów cieplarnianych były "na rekordowo wysokim poziomie", a działalność człowieka powodowała uwalnianie do atmosfery średnio 54 (+/-5,3) gigaton (lub miliardów ton metrycznych) dwutlenku węgla rocznie w ciągu ostatnich dziesięciu lat (2012-2021). Naukowcy twierdzą, że decydenci polityczni, negocjatorzy klimatyczni i organizacje społeczeństwa obywatelskiego potrzebują dostępu do aktualnych i solidnych dowodów naukowych, aby podejmować decyzje ze względu na szybkość, z jaką zmienia się globalny system klimatyczny.

W artykule opublikowanym w czasopiśmie Earth System Science Data naukowcy opowiedzieli o tym, jak zmieniły się kluczowe wskaźniki od czasu opublikowania raportu Szóstej Grupy Roboczej ds. Oceny 1 IPCC w 2021 roku. Raport ten zawierał kluczowe dane, które zostały uwzględnione w szóstym raporcie podsumowującym IPCC.

Nasz pozostały budżet węglowy

Chociaż nastąpiło pozytywne odejście od spalania węgla, paradoksalnie nastąpiło to przy zwiększonym tempie globalnego ocieplenia; ponieważ spalanie węgla powoduje, że atmosfera wypełnia się stosunkowo dużymi cząsteczkami, które odbijają światło słoneczne, a tym samym mają efekt chłodzenia.

Tempo spadku pozostałego budżetu węglowego - szacunkowa ilość węgla, która może zostać uwolniona do atmosfery, aby dać szansę 50% na utrzymanie globalnego wzrostu temperatury w granicach 1,5°C - jest jednym z głównych ustaleń analizy.

IPCC oszacował, że w 2020 r. w budżecie węglowym nadal znajdowałoby się około 500 gigaton dwutlenku węgla. Na początku 2023 r., ze względu na przyspieszone ocieplenie, liczba ta została zmniejszona o połowę; z pozostałym budżetem węglowym w 2023 r. wynoszącym około 250 gigaton dwutlenku węgla.

Zarówno zaktualizowane szacunki ocieplenia spowodowanego przez człowieka, jak i ciągłe emisje od 2020 r. są odpowiedzialne za zmniejszenie szacowanego pozostałego budżetu węglowego.

Skutki globalnego ocieplenia w różnych krajach

Podczas gdy konkretne skutki zmian klimatu mogą się różnić w zależności od położenia geograficznego kraju, czynników społeczno-ekonomicznych i zdolności adaptacyjnych, kilka godnych uwagi przykładów pokazuje, że zmiany klimatu i globalne ocieplenie będą miały (a w niektórych przypadkach już miały) niszczycielskie konsekwencje:

1. Korea Południowa: Zmiany klimatu mogą prowadzić do nasilenia fal upałów, zmniejszenia dostępności wody i zagrożeń dla rolnictwa. Podnoszący się poziom mórz może również stanowić zagrożenie dla regionów przybrzeżnych, w tym dużych miast, takich jak Seul.
   • Korea Południowa w zeszłym roku miała jedne z najbardziej śmiercionośne powodzie od lat w stołecznym Seulu, co według naukowców będzie zdarzać się coraz częściej.
2. Turcja: Kraj może stanąć w obliczu częstszych i bardziej dotkliwych susz, fal upałów i pożarów, wpływających na rolnictwo, zasoby wodne i zdrowie publiczne. Obszary przybrzeżne, w tym Stambuł, mogą być zagrożone wzrostem poziomu morza i zwiększonymi falami sztormowymi.
   • Turcja znajduje się w regionie aktywnym sejsmicznie, a połączenie zmian klimatycznych i zwiększonego stresu wodnego może przyczynić się do zwiększonego ryzyka trzęsień ziemi wywołanych suszą. Susze mogą zwiększać presję na podziemne zbiorniki wodne, potencjalnie prowadząc do osiadania gruntu i wywołując trzęsienia ziemi. Niszczycielskie trzęsienie ziemi z 6 lutego mogło być wynikiem zmian klimatycznych, według Doradca ONZ i ekolog, profesor Ibrahim Ozdemir.
3. Japonia: Rosnące temperatury mogą nasilić fale upałów i spowodować zgony związane z upałami. Zwiększone opady i tajfuny mogą prowadzić do powodzi i osunięć ziemi. Podnoszący się poziom mórz może zagrozić obszarom przybrzeżnym, w tym Tokio.
   • Starzejąca się populacja Japonii stanowi wyjątkowe wyzwanie w obliczu zmian klimatycznych. Osoby starsze są generalnie bardziej narażone na fale upałów i ekstremalne zjawiska pogodowe. Starzejąca się demografia może nadwyrężyć systemy opieki zdrowotnej i zdolności reagowania kryzysowego, potencjalnie zwiększając ryzyko ofiar i problemów zdrowotnych podczas kryzysów związanych z klimatem. An starzejąca się populacja może być jednak dobre w walce ze zmianami klimatu.
4. Stany Zjednoczone: Stany Zjednoczone są dużym i zróżnicowanym krajem, więc ich skutki różnią się w zależności od regionu. Jednak niektóre potencjalne konsekwencje obejmują częstsze i intensywniejsze huragany wzdłuż wybrzeży Zatoki Perskiej i Atlantyku, zwiększone ryzyko pożarów w zachodnich stanach, niedobór wody w suchych regionach oraz zagrożenia dla wydajności rolnictwa.
   • W Stanach Zjednoczonych występują znaczne różnice społeczno-ekonomiczne, a zmarginalizowane społeczności często są bardziej narażone na zagrożenia klimatyczne. Społeczności te mogą mieć ograniczone zasoby i infrastrukturę, aby radzić sobie z klęskami żywiołowymi związanymi z klimatem i odbudowywać się po nich, co pogłębia cierpienie i nierówności.
5. Niemcy: Fale upałów i ekstremalne zjawiska pogodowe mogą występować coraz częściej, wpływając na rolnictwo, zasoby wodne i zdrowie ludzi. Powodzie wzdłuż rzek takich jak Ren i Łaba mogą się nasilić, stwarzając zagrożenie dla infrastruktury i gospodarki.
   • Powódź na Renie miała już poważne konsekwencje ze względu na gęstą populację i rozległą infrastrukturę zlokalizowaną wzdłuż jego brzegów. Powodzie z lipca 2021 r. pozostawiły już ślady zniszczeń w Niemcyw Holandia, Belgia i Austrii.
6. Francja: Francja może doświadczyć fal upałów, susz i zmniejszonej wydajności rolnictwa, szczególnie w regionach południowych. Obszary przybrzeżne, w tym miasta takie jak Marsylia, mogą stanąć w obliczu zwiększonego ryzyka związanego z podnoszeniem się poziomu morza i falami sztormowymi.
   • Zależność Francji od energii jądrowej do wytwarzania energii elektrycznej stanowi wyjątkowe wyzwanie w kontekście zmian klimatu. Rosnące temperatury i fale upałów mogą prowadzić do zmniejszenia wydajności chłodzenia w elektrowniach jądrowych, potencjalnie wpływając na ich bezpieczeństwo i zdolność operacyjną. W ostatnich latach wydaje się, że tak już jest.
7. Chiny: Zmiany klimatu mogą spowodować niedobór wody, szczególnie w regionach północnych, wpływając na rolnictwo i osiedla ludzkie. Zwiększone ryzyko powodzi wzdłuż głównych rzek, takich jak Jangcy, może zagrozić infrastrukturze i gęsto zaludnionym obszarom.
   • Zanieczyszczenie powietrza jest już poważnym problemem w Chinach, a zmiany klimatyczne mogą ten problem zaostrzyć. Rosnące temperatury i zwiększone zapotrzebowanie na energię do chłodzenia mogą prowadzić do wyższych poziomów zanieczyszczenia powietrza, co może mieć niekorzystny wpływ na zdrowie, szczególnie w gęsto zaludnionych obszarach miejskich.
8. Włochy: Południowe Włochy mogą doświadczać częstszych susz i fal upałów, wpływających na rolnictwo i turystykę. Podnoszący się poziom mórz może mieć wpływ na nadmorskie miasta, takie jak Wenecja i Neapol, prowadząc do zwiększonego ryzyka powodzi.
   • Włochy są w dużym stopniu uzależnione od turystyki, a zmiany klimatu mogą zakłócić funkcjonowanie tego sektora. Rosnące temperatury, fale upałów i zmieniające się wzorce pogodowe mogą wpływać na atrakcyjność niektórych miejsc docelowych, wpływać na miejsca dziedzictwa naturalnego (np. podatność Wenecji na powodzie) i zmieniać sezonowe wzorce turystyczne. Powodzie już teraz mają niszczycielski wpływ.
9. Hiszpania: Zmiany klimatu mogą nasilić fale upałów, prowadząc do zwiększonego zapotrzebowania na wodę i zagrożeń dla rolnictwa.
   • Obszary przybrzeżne, w tym Barcelona i Walencja, mogą stanąć w obliczu wyższego ryzyka powodziowego z powodu wzrostu poziomu morza i spiętrzeń sztormowych.
10. Rosja: Wpływ zmian klimatu na Rosję może obejmować topnienie wiecznej zmarzliny, co może prowadzić do uszkodzeń infrastruktury, zmian w ekosystemach i zwiększonego ryzyka pożarów. Zmiany wzorców opadów mogą również wpłynąć na rolnictwo i dostępność wody.
    • Rozległe terytorium Rosji obejmuje region Arktyki, który doświadcza przyspieszonego ocieplenia i topnienia wiecznej zmarzliny. Zmiany te stanowią zagrożenie dla infrastruktury, w tym rurociągów naftowych i gazowych oraz budynków, prowadząc do potencjalnych zakłóceń w dostawach energii i sieciach transportowych. W Jakucji naukowcy już znaleźli rosnące emisje CO2 z powodu rozmarzania wiecznej zmarzliny.
11. Anglia: Częstsze i intensywniejsze opady deszczu mogą prowadzić do zwiększonego ryzyka powodzi, szczególnie na obszarach przybrzeżnych i w dorzeczach rzek. Podnoszący się poziom mórz może zagrozić nisko położonym regionom, takim jak Anglia Wschodnia i ujście Tamizy.
    • Podnoszący się poziom mórz może przyczynić się do erozji wybrzeża, zagrażając infrastrukturze, społecznościom przybrzeżnym i ekosystemom. Kultowe zabytki, takie jak Białe Klify w Dover, mogą być zagrożone.
12. Polska: Zmiany klimatu mogą spowodować zmniejszenie dostępności wody, szczególnie w regionach południowych, wpływając na rolnictwo i produkcję energii. Fale upałów i ekstremalne zjawiska pogodowe mogą mieć również wpływ na zdrowie ludzi i infrastrukturę.
    • Fale upałów mogą stawać się coraz częstsze i intensywniejsze, stwarzając zagrożenie dla zdrowia publicznego, zwłaszcza dla osób starszych i słabszych grup społecznych. Choroby związane z upałami i zwiększone zapotrzebowanie na energię do chłodzenia mogą obciążać systemy opieki zdrowotnej i infrastrukturę energetyczną.

Jak radzić sobie z globalnym ociepleniem

Radzenie sobie ze skutkami globalnego ocieplenia wymaga połączenia strategii na różnych poziomach, w tym wysiłków indywidualnych, społecznych, krajowych i globalnych. Oto kilka kluczowych podejść do radzenia sobie ze zmianami klimatu:

• Łagodzenie skutków:
  • Przejście na odnawialne źródła energii: Odejście od paliw kopalnych i zwiększenie udziału energii odnawialnej w koszyku energetycznym może znacznie zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych.
  • Efektywność energetyczna: Wdrożenie energooszczędnych technologii i praktyk może zmniejszyć zużycie energii i obniżyć emisje.
  • Zrównoważony transport: Zachęcanie do korzystania z transportu publicznego, pojazdów elektrycznych i aktywnych środków transportu, takich jak jazda na rowerze i chodzenie pieszo, może pomóc w zmniejszeniu emisji dwutlenku węgla z sektora transportu.
  • Użytkowanie gruntów i ochrona lasów: Ochrona i przywracanie lasów, wdrażanie zrównoważonych praktyk rolniczych i zachowanie naturalnych ekosystemów może przyczynić się do sekwestracji dwutlenku węgla i zachowania różnorodności biologicznej.
• Adaptacja:
  • Zwiększanie odporności infrastruktury: Projektowanie i modernizacja infrastruktury pod kątem odporności na zagrożenia związane z klimatem, takie jak powodzie, burze i fale upałów.
  • Gospodarka wodna: Opracowanie środków ochrony zasobów wodnych, poprawa efektywności wykorzystania wody i wdrożenie strategii mających na celu rozwiązanie problemu niedoboru wody.
  • Kodeksy i normy budowlane: Włączenie środków odporności na zmiany klimatu do kodeksów i przepisów budowlanych w celu zapewnienia odporności infrastruktury na skutki zmian klimatu.
  • Rolnictwo uwzględniające zmiany klimatu: Promowanie praktyk rolniczych przyjaznych dla klimatu, dywersyfikacja upraw oraz inwestowanie w odmiany odporne na suszę i powodzie.
  • Systemy wczesnego ostrzegania i gotowość na sytuacje kryzysowe: Opracowanie solidnych systemów wczesnego ostrzegania przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi i poprawa zdolności reagowania kryzysowego w celu zminimalizowania strat w ludziach i mieniu.
• Współpraca międzynarodowa:
  • Wzmocnienie globalnych porozumień klimatycznych: Zachęcanie krajów do wypełniania zobowiązań wynikających z międzynarodowych porozumień klimatycznych, takich jak porozumienie paryskie, oraz zacieśnianie współpracy w zakresie działań na rzecz klimatu.
  • Transfer technologii i budowanie potencjału: Wspieranie krajów rozwijających się w dostępie do technologii przyjaznych dla klimatu, budowanie lokalnego potencjału oraz wdrażanie środków łagodzenia zmian klimatu i adaptacji do nich.
  • Wsparcie finansowe: Mobilizowanie zasobów finansowych w celu wspierania działań na rzecz łagodzenia zmian klimatu i adaptacji do nich, szczególnie w krajach rozwijających się, które mogą dysponować ograniczonymi zasobami.
• Edukacja i świadomość:
  • Podnoszenie świadomości: Zwiększenie publicznego zrozumienia zmian klimatu, ich skutków oraz znaczenia indywidualnych i zbiorowych działań.
  • Edukacja i badania: Promowanie edukacji w zakresie zmian klimatu na wszystkich poziomach i wspieranie badań w celu opracowania innowacyjnych rozwiązań i technologii.