Narsisistik ebeveynler ve çocuklarda gaslighting

Gaslighting bir manipülasyon biçimidir. Bu manipülasyon biçimi aracılığıyla, birisi kendi düşüncelerinizden veya inançlarınızdan şüphe duymanızı sağlamak ister. Bu, narsistin kendi egosunu ve öz imajını yüksek tutmak için gerçekliği çarpıtmasını içerir.
İnançlarınızın altı oyulur ve kendinizden şüphe etmeye başlarsınız. Gaslighting uygulayarak, kendi algınızdan şüphe etmeye başlarsınız ve sonuç olarak kendiniz üzerindeki tüm kontrolünüzü kaybedersiniz.

Gaslighting günden güne aniden ortaya çıkmaz. Kademeli olarak gerçekleşir ve narsist sizi inançlarınızdan giderek daha fazla şüpheye düşürür. Artık kendi fikirlerinize ya da düşüncelerinize sahip olmaya cesaret edemeyeceğiniz ana kadar yavaş yavaş gelişir.

Çocuklar bunun kolay kurbanlarıdır. Etkilenmeye çok açıktırlar ve ebeveynlerinin inançlarına ve iddialarına çok bağlıdırlar. Çoğu zaman çocuklar da cezalandırılacakları korkusuyla tepki vermeye cesaret edemezler.

Narsist bir ebeveyn tarafından yapılan Gaslighting çocuğa erken yaşta uygulandığı için, hayatının geri kalanında zararlı olacaktır. Narsist ebeveynlerin çocukları hayatlarının ilerleyen dönemlerinde kendi fikirlerine ve algılarına tamamen güvenmeye asla cesaret edemezler. Ayrıca, bu kararın yanlış olacağı ve geniş kapsamlı sonuçlar doğuracağı korkusuyla genellikle bir karar vermeye cesaret edemezler.

Gaslighting ve narsisistik ebeveynler

Gaslighting, narsisistik ebeveynlerin çocuklarını manipüle etmek için kullandıkları yaygın bir yöntemdir. Çocuklar ebeveynlerinin görüşlerine karşı hassastır ve kendi algılarından şüphe duyarlar. Bir örnek şöyle olabilir: 'Bütün şekerleri sen yedin! Çocuk: 'Ben hiç öyle bir şey yapmadım. Ebeveyn: "O zaman unutmuş olmalısın! Çocuk kendi algısından şüphe etmeye başlar ve şekeri kendisinin yediğine ikna olur.

Çocuklarda gaslighting örnekleri

Susan 4 yaşındadır ve babasıyla birlikte işlek Coney Adası bulvarındadır. Babasından bir dondurma alır, ancak dondurma yere düşer. Mantıklıdır çünkü Susan aynı anda hem yürümek hem de dondurma yemek istemiştir. Babası her ne kadar "otur dondurmanı ye" dese de Susan onu dinlemez. Kız teselli bulamaz ve babasının bir dondurma daha almaya niyeti yoktur. Baba, Susan'ın üzüntüsünü algılayıp onu teselli etmek yerine, Susan'ın öfke nöbeti geçirmesini engelleyecek bir şey yapar. Birkaç şey dener:

• Susan'ın bir an için kafasının karışması ve neler olduğunu unutması için aptalca suratlar yapar
• Susan'ı, yaklaşan öfke nöbeti sırasında yanındakilerle yüzleşmemesi için kaldırır
• Onu görmezden gelir ve arkasını döner.
• Bunun kendi hatası olduğunu ve rol yapmayı bırakması gerektiğini söylüyor
• Bir süre onun ağlamasını izledikten sonra yine de bir dondurma almaya karar verir

Çocuklarda duyguları inkar etme, bastırma ve çarpıtma

Aslında olan şey, Susan'ın hiçbir noktada kederinin onaylanmamasıdır. Bir an için tüm dünyası olan dondurmanın kaybından duyduğu kederin orada olmasına izin verilmez. Babası kendi tepkisiyle mücadele ederken, Susan da ona verdiği tepkiyi ayarlamak zorunda kalır. Babanın söyleyebileceği şeyler Susan'ın gerçekliğe bakışındaki çarpıklığı daha da pekiştirebilir:

• Bu sadece bir dondurma.
• Yarın bir tane daha alacaksın.
• Daha kötü şeyler de var.

Susan'ın duygularını ütülemek ve göz ardı etmek bir tür gaz verme yöntemidir. Bu, çocuğu deneyimlerinin doğru olmadığına ikna etme girişimidir. Çocuğun hissettiği şey - kayıp - görünüşe göre önemli bir şey değildir çünkü babası öyle söylemektedir. Bizim için dondurma gibi önemsiz görünen bir şey, bir çocuk için büyük bir şey olabilir. Ağlayan çocuğa 'saçmalama', 'sadece bir dondurma' ya da 'büyütülecek bir şey yok' gibi ifadelerle karşılık verdiğimizde, çocuğun kendisinde bir sorun olduğunu hissetmesine neden oluruz.

Nasıl oluyor da babam önemli bir şey olmadığını söylerken dondurmayı kaybetmek bu kadar üzüntü veriyor? Çocuk kendi duygularının gerçekliği ile babasının soyutlanmış tepkisi arasında bağlantı kuramaz. Bu noktada çocuk da kendinden uzaklaşır.

Boşanmış ebeveynlerde gaz lambası

Narsist ebeveyn aynı zamanda gaslighting yoluyla diğer ebeveyni yanlış tanıtabilecektir. Narsist ebeveyn sinsi ve ince bir şekilde çocuğu diğer ebeveynin kötü bir insan olduğuna ve çocuğun diğer ebeveyne güvenmemesi gerektiğine ikna edecektir. Bu taktik genellikle çocuk diğer ebeveyne fazla ilgi duyduğu anda kullanılır. Bu, narsist ebeveynde kıskançlığı körükler.

Dolayısıyla, boşanmada, ebeveynlerden biri tarafından çocuğu diğer ebeveyne karşı kışkırtmak için gaslighting taktikleri kullanılabilir.
Anne ve babası 15 yaşındayken boşanan Shanna'nın* (32) hikayesi de böyle. Shanna annesiyle yaşamaya başladı çünkü babası yurtdışında bir işi kabul etmişti. Her Cuma öğleden sonra babası Shanna'yı arıyor ve birkaç hafta sonra telefon görüşmeleri kesilene kadar her türlü planı konuşuyorlardı.

Shanna: "Anne, babam aradı mı? Bir süredir ondan haber alamıyorum, aramalarını kaçırdım mı?"

Anne: "Hayır, baban beni hiç aramadı, belki işle ya da yeni ailesiyle meşguldür."

Bu tepki Shanna için bir şok olmuştu, artık yeterince nazik değil miydi? Yoksa babasıyla yaptığı önceki telefon görüşmelerinde bazen yanlış bir şey mi söylemişti?
Shanna kendisinden son derece şüphe etmeye başladı ve babasıyla uzun bir süre iletişime geçmemeye karar verdi.
Birkaç ay sonra, yine kendi başına babasıyla iletişime geçmeye karar verdi ve bir açıklama istedi: "Seni her Cuma aradım ama annen her seferinde telefonu yüzüne kapattı, sana mektuplar gönderdim ama görünüşe göre onları da senden sakladı"

Shanna için bu zor bir farkındalıktı, o da neye inanacağını hemen bilemedi ve bu ifadelerle annesiyle yüzleşmeye henüz karar vermedi.

Çocuklarda gaslighting'in gerçek sonuçları

Çocuklar hisleri ve duyguları hakkında yanlış yönlendirildiklerinde, sonunda onları dinlemeyi bırakacaklardır. Duyguları dinlemeyi bırakmak, onları ciddiye almamak ve küçümsemek, onları bastırmak ve uyuşturmakla eşdeğerdir. Bunun çocuğa öğrettiği şey, duygularının görünüşte önemli olmadığıdır. Ancak çocuk böylece sadece olumsuz duygularını değil, olumlu duygularını da uyuşturmaya başlayacaktır.
Duygular alanında lokal anestezi diye bir şey yoktur. Ya her şeyi uyuşturursunuz ya da hiçbir şeyi. Çocuk artık gerçekten ne hissettiğini bilmediği için, duygularının doğru olup olmadığına da karar veremez. Bunun sonucunda sezgileri, özgüvenleri ve güvenlik duyguları da sorgulanır hale gelir. Susan bir yetişkin olduğunda ve aniden kontrolsüz bir şekilde ağladığında ve bunun nereden geldiğini bilmediğinde, bu duygular ona musallat olabilir. Bu durumda acının nereden kaynaklandığını bulmak için genellikle saatler süren terapi çalışmaları gerekir.
O zaman nasıl? Kendi bakış açınızı değiştirin
Babam Susan'ın kederini kabul etmek için ne yapabilirdi? Kederin kendisinin de orada olmasına izin verildiğini hiç öğrenmemiş biri için bu çok basit gelebilir. Acı çeken biri bu basitlikle mücadele edebilir. Babamın yapabileceği şey:

• Susan'ın bir süre ağlamasına izin ver, ona sarılabil.
• Ona dondurmanın düştüğünü görmenin çok acı verici olduğunu söyle.
• Birlikte sessizce oturun ve bir sonraki adımın ne olabileceğini tartışın

Bu, babanın taviz vermesi gerektiği anlamına gelmez. Yeni bir dondurma almak da üzüntüyü ortadan kaldırır. Göz açıp kapayıncaya kadar bir şey vaat etmek de öyle. Olanlara birlikte bakmak hem babayı hem de Susan'ı ciddiye alır. Susan bir anlığına tutkuyla ağlayabilmekle duygularını göstermenin normal olduğunu pratik etmiş olur. Bu arada siz de kendi hisleriniz ve duygularınızla bu pratiği yapabilirsiniz. Özellikle çocuklarınız varsa ve kendi çocuklarınızı ağlatmakta zorlanıyorsanız, bu iyi bir egzersizdir.

Duygularınızı tanıyın

Kitap 'Gaz Işığı Etkisi' yaygın duyguların bir listesine sahiptir. Kendi duygularınızı yazarak onları tanıyın. Bir günlük tutun ve hangi durumlarda ne hissettiğinize bakın; kızgın, üzgün, reddedilmiş, bağımlı, endişeli, tehdit altında, muhtaç, utanmış, endişeli, minnettar, depresif, yalnız, mutsuz, enerjik... vb.
Kendi duygu listenizi yapın ve bir örüntü fark edip edemeyeceğinize bakın. Ayrıca belirli zamanlarda midenizin ağrıyıp ağrımadığına da bakın. İster olumlu ister olumsuz olsun, duygularınızla tekrar temasa geçerek çocuğunuzun duygularını da daha kolay tanıyabilir ve kabul edebilirsiniz.

*Shanna, ilgili kişinin mahremiyetini korumak için hayali bir isimdir.